Assessment of cardiovascular risk in Kyrgyz Republic
AUTHOR'S CORNER
Upcoming discussions, debates
On sweet undeniable feeling of power of international intellectual feudalism, bias, discrimination, censoring and theft
- by Gulmira Kudaiberdieva, Editor-in-Chief Heart Vessels and Transplantation
Assessment of cardiovascular risk in Kyrgyz Republic
DOI: 10.24969/hvt.2020.221
КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНДАГЫ ЖҮРӨК КАН- ТАМЫР
КООПТУУЛУГУН БААЛОО.
Рыскул Бекбаевна Кыдыралиева1, Канзаада Шербековна
Джорупбекова2, Алмазбек Чоробаевич Акунов2
1 Ала-Тоо Эл аралык университети
2 Академик М. Миррахимов атындагы Улуттук кардиология жана терапия борбору
Аннотация
Максаты: Кыргыз Республикасындагы кырдаалды иликтѳѳ жүрѳк кан-тамыр ооруулары (ЖКО) менен жабыр тарткан бейтаптарга жардам кѳрсѳтүү ѳңүтүндѳгү кѳйгѳйлѳр ошол дарттын кооптуу факторлорунун ѳз убагында жана жеткиликтүү таба алынбаганын жана ал багытта иштелип чыккан алгоритмдин толук кандуу колдонулбаганын жана кечиккен чечимдердин кабыл алынуусу экенин айкын кѳрсѳтѳт. Бул изилдѳѳдѳ Кыргыз Республикасындагы калк арасында жүрѳк кан-тамыр оорууларынын кооптуулугунун жайылышы иликтенген жана ал БСУ/ЭГУ тараптан сунушталган жүрѳк кан-тамыр кооптуулук шкаласын колдонуу менен ЖКО жайылышынын негизги кооптуу факторлору жана БСУ/ЭГУ номограммасына киргизилбеген айрым кооптуу факторлоруна баа берилген.
Усулу: Бул изилдѳѳ «STEPS» эл аралык проектисинин алкагында жүргүзүлдү. Эмгекте БСУ тарабынан иштелип чыккан, Кыргыз Республикасына ылайыкталган сурамжылоо колдонулду. Иш алкагында 25 жаштан 65 жашка чейинки курактагы 2417 адам тартылды жана алардын 59,0 % аялдар, 41% эркектер. Жалпысынан орточо курак -43,9 ± 11,5 жаш. Анын ичинен эркектердин орточо курагы 44,0 ± 11,2 жаш, аялдардын орточо курагы - 43, 8 ±11,7 жаш, p > 0,05.
Жыйынтыгы: БСУ/ЭГУ номограммасы боюнча тѳмѳнкү кооптуулук - 73,9%, орточо кооптуулук - 4,6 %, жогорку - ѳтѳ жогорку кооптуулук - 21,4 % болду. Сурамжылоого катышкандар ичинен 40 жаштан 65 жаш арасындагыларда ЖКО жайылуу кооптуулугунун негизги факторлору жогору экени табылды (артериялдык гипертензия -61,5 %, гиперхолестеринемия -31, 6 %,тамеки чегүү -36, 5 % , кант диабети -11,1 %) жана башка ЖКО кооптуулугунун кошумча факторлору: мѳмѳ жемиштерди жетишсиз кабыл алуу -74,4%, семирүү -36, 5%, гиподинамия -29,3% жана тузду ашыкча кабыл алуу -14,0%.
Негизги сѳздѳр: жүрѳк кан-тамыр ооруулары, жүрѳк кан-тамыр кооптуулугу, БСУ/ЭГУ кооптуулук шкаласы.
Table 1. The prevalence of major risk factors in men and women aged 40 to 65
|
|
Men |
Women |
The general |
|||||||||
|
|
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
|
Arterial hypertension |
52,7 (46,5-58,8) |
63,3 (57,4-69,5) |
70,9 (61,6-80,7) |
59,8 (55,4-63,8) |
50,2 (45,0-54,6) |
67,6 (63,0-71,9) |
79,9 (73,9-85,6) |
62,5 (59,6-65,5) |
51,2 (47,1-54,8) |
65,9 (62,3-69,4) |
77,1 (72,0-82,4) |
61,5 (59,1-63,9) |
|
Smoking |
48,1 (42,3-54,4) |
49,4 (43,2-55,3) |
33,7 (24,0-43,5) |
46,6 (42,5-50,5) |
2,3 (1,0-3,9) |
4,8 (2,7-6,8) |
0,5 (0,0-1,8) |
2,9 (1,9-4,1) *** |
19,5 (16,7-22,4) |
22,0 (19,0-25,2) |
10,9 (7,4-14,7) |
19,0 (17,2-20,9) |
|
Hypercholesterolemia |
20,0 (15,2-24,9) |
30,7 (25,2-36,4) |
24,4 (15,5-33,3) |
25,1 (21,7-28,8) |
27,0 (23,0-31,4) |
41,0 (36,2-45,9) |
42,9 (35,7-50,0) |
35,4 (32,4-38,3)***
|
24,4 (21,3-27,7) |
37,0 (33,4-40,8) |
37,1 (31,5-42,9) |
31,6 (29,2-33,9) |
|
Diabetes mellitus |
5,4 (2,9-8,1) |
10,8 (7,0-15,1) |
5,4 (2,9-8,1) |
8,7 (6,5-11,0) |
8,1 (5,5-10,9) |
13,3 (10,1-16,6) |
20,6 (15,2-26,6) |
12,4 (10,3-14,5 )* |
7,1 (5,0-9,1) |
12,3 (9,8-15,0) |
18,2 (13,9-22,8) |
11,1 (9,6-12,5) |
*– p<0.05; **– p<0.01; ***– p <0.001 for men-women comparison
Table 2. Prevalence of additional CVD risk factors in the population
|
|
Men |
Women |
The general |
|||||||||
|
|
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
|
ECS |
15,0 (10,8-19,2) |
13,9 (9,7-18,5) |
4,7 (1,0-9,6) |
13,1 (10,6-15,8) |
15,5 (12,2-19,0) |
14,4 (10,7-17,7) |
12,7 (8,2-17,5) |
14,5 (12,4-16,6) |
15,3 (12,7-17,9) |
14,2 (11,5-17,1) |
10,2 (6,9-13,7) |
14,0 (12,3-15,7) |
|
Hypodynamics |
24,2 (19,0-30,2) |
28,7 (23,5-34,1) |
27,9 (18,6-36,9) |
26,6 (23,0-30,3) |
30,9 (26,7-35,6) |
28,7 (24,4-33,27) |
34,9 (28,2-41,8) |
30,8 (27,9-33,8) |
28,4 (24,9-31,8) |
28,7 (25,2-32,1) |
32,7 (27,2-38,6) |
29,3 (26,9-31,5) |
|
Obesity |
25,0 (19,9-30,7) |
27,1 (21,7-32,4) |
34,9 (24,5-44,9) |
27,3 (23,8-30,8) |
36,7 (32,0-41,5) |
41,6 (36,6-46,4) |
54,5 (47,4-62,0) |
41,9 (38,8-45,0)*** |
32,3 (28,8-35,9) |
36,0 (32,0-39,5) |
48,4 (42,7-54,2) |
36,5 (34,1-38,8) |
|
LVFC |
81,6 (76,6-86,3) |
80,9 (75,3-85,7) |
80,3 (70,9-88,5) |
81,2 (77,3-85,0) |
72,6 (68,4-76,8) |
72,7 (68,3 -77,3) |
69,7 (62,9-76,1) |
71,8 (68,9-74,7)** |
75,7 (73,2-78,2) |
75,5 (72,9-78,1) |
73,3 (70,4-76,2) |
75,4 (73,0-77,9) |
*– p<0.05; **– p<0.01; ***– p <0.001 for men-women comparison
Table 3. The prevalence of total 10-year risk of cardiovascular disease on WHO/ISH scale
|
|
Men |
Women |
The general |
|||||||||
|
|
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
40-49 |
50-59 |
60-64 |
40-64 |
|
low risk (<10%) |
82,4 (77,3-86,5) |
75,3 (69,6- 80,2) |
59,3 (48,4-69,3) |
76,4 (72,8-79,6) |
83,5 (79,7-86,7) |
68,7 (64.0-73,0) |
54,5 (47,2-61,6) |
88,7 (86,7-90,3) ** |
83,2 (80,2-85,8) |
71,4 (67,8-74,7) |
56,0 (49,9-61,9) |
73,9 (71,7-76,0) |
|
mode rate risk (10-19 %) |
1,9 (0,7-4,5) |
6,4 (3,9 -10,2) |
9,9 (4,9-18,5) |
4,7 (3,3-6,8) |
3,2 (1,9-5,4) |
3,3 (1,9- 5,6) |
10,7 (6,9-16,1) |
4,6 (3,4-6,0) |
2,7 (1,7-4,3) |
4,3 (3,0-6,2) |
10,4 (7,2-14,8) |
4,6 (3,7-5,8) |
|
high risk (20% , >) |
15,7 (11,8-20,6) |
18,3 (14,0-23,6) |
30,9 (21,8-41,6) |
18,9 (15,6-22,2) |
13,3 (10,4-16,9) |
28,1 (23,9-32,7) |
34,8 (28,2-42,1) |
22,9 (20,4-25,6) |
14,1 (11,7-16,9) |
24,3 (21,2-27,8) |
34,0 (28,5-40,0) |
21,4 (19,5-23,5) |